Β 3.1.1: Tο νερό στη φύση/ Η σημασία του.
Σε αυτή την υποενότητα θα μάθουμε:
- Να περιγράφουμε τη σημασία του νερού για τον πλανήτη.
- Να εξηγούμε την κατανομή του νερού στη Γη.
Το Νερό (ὕδωρ στην αρχαία ελληνική ) είναι ένας φυσικός πόρος που έχει μεγάλη σημασία γιατί είναι από τους βασικούς παράγοντες για τη ζωή και την ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια το αγαθό αυτό βρίσκεται σε ανεπάρκεια, παρ’ ότι ένας παρατηρητής που θα ατένιζε τη Γη από το διάστημα θα τη χαρακτήριζε ως «γαλάζιο πλανήτη» λόγω του άφθονου νερού που την καλύπτει.
Πόσο χρονών είναι το νερό που βρίσκεται στη Γη;
Υπάρχουν γεωλογικά στοιχεία που βοηθούν στον καθορισμό του χρονικού πλαισίου που το υγρό νερό που εμφανίστηκε στη Γη. Ένα δείγμα βασάλτη, ανακτήθηκε από τη ζώνη Isua Greenstone και έδωσε στοιχεία για την εμφάνιση του νερού στη Γη, πριν από 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια.
Ο μοριακός τύπος του νερού είναι H2O.
- Τα μόρια του νερού συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς υδρογόνου στους οποίους οφείλονται πολλές από τις ιδιόρρυθμες φυσικοχημικές ιδιότητες του νερού, καθώς και η ανάπτυξη της ζωής στον πλανήτη.
- Χάρη σ’ αυτές τις ιδιότητες το νερό ρυθμίζει το κλίμα της γης και προσφέρει σταθερό και φιλόξενο περιβάλλον στους υδρόβιους οργανισμούς.
- Οι καταπληκτικές αυτές ιδιότητες του νερού επηρεάζονται από ανθρώπινες δραστηριότητες και επηρεάζουν με τη σειρά τους τη βιωσιμότητα των υδρόβιων οργανισμών.
Η σημασία της προστασίας του.
Το Νερό είναι αναμφισβήτητα ο σημαντικότερος φυσικός πόρος του πλανήτη. Εκείνο όμως που πολλοί ίσως δεν γνωρίζουν είναι ότι αποτελεί στην ουσία ανακυκλώσιμο πόρο και όχι ανανεώσιμο όπως πχ. είναι ο αέρας. Το ότι είναι ανακυκλώσιμο σημαίνει ότι στο κλειστό σύστημα πλανήτης γη-ατμόσφαιρα, η ποσότητα νερού και άρα και τα αποθέματά του παραμένουν ίδια αενάως. Άρα, δεν μπορούμε να προσβλέπουμε σε μια αύξησή τους. Σε αντίθεση όμως με αυτά, ο πληθυσμός της γης αυξάνεται συνεχώς . Συνεπώς, έχουμε ένα ζεύγος, το ζεύγος «νερό-πληθυσμός γης», όπου στο πρώτο μέλος η τιμή παραμένει σταθερή, ενώ στο δεύτερο η τιμή αυξάνεται αλματωδώς, δημιουργώντας μια μεγάλη ανισότητα στην συστοιχία προσφορά και ζήτηση. Από αυτή και μόνον την θεώρηση γίνεται αντιληπτό γιατί και σήμερα αλλά και στο μέλλον, ασχέτως κλιματικών μεταβολών και του πολυσυζητημένου φαινομένου «της κλιματικής αλλαγής», ο πόρος νερό χρειάζεται ιδιαίτερη προστασία και όλοι οι οργανισμοί πρέπει να έχουν ελεύθερη πρόσβαση αυτό.
Το νερό ως ρυθμιστής του κλίματος:
Η εξάτμιση και η συμπύκνωση του νερού είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για τη ρύθμιση του κλίματος μιας περιοχής, αλλά και του κλίματος όλης της γης, γιατί «φρενάρουν» τις απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι έρημοι, όπου η απουσία βλάστησης, επιφανειακών νερών και υδρατμών προκαλεί μεγάλες θερμοκρασιακές μεταβολές, ακόμη και μεταξύ ημέρας και νύχτας.
Το νερό ως πηγή ενέργειας.
Μία μορφή ενέργειας του νερού και πολύ διαδεδομένη είναι η υδροηλεκτρική. Μία άλλη είναι η ενέργεια των ωκεανών και τέλος η γεωθερμική.
Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του νερού που βρίσκεται στη φύση αποτελεί το θαλασσινό νερό.
Συγκεκριμένα:
- Το 97,39% των υδατικών αποθεμάτων είναι το θαλασσινό νερό
- Το 2,01% το αποτελούν οι πάγοι
- Το 0,58% τα υπόγεια νερά
- Το 0,02% είναι λίμνες και οι ποταμοί
- Το 0,02% υπάρχει στην ατμόσφαιρα υπό μορφή υδρατμών
- Το γλυκό νερό είναι το 2,6% της συνολικής ποσότητας
